Jednoglasno je Skupština opštine Pale usvojila deklaraciju kojom se Vuk Drašković, književnik i političar iz Srbije, proglašava nepoželjnom osobom u toj opštini. Draškovićeva krivica, po mišljenju paljanskih odbornika, sastoji se u tome što je izjavio da je „granatama s Pala ubijeno 1 000 djece u Sarajevu“. On je na taj način, smatra podnosilac inicijative „nanio ogromnu štetu toj opštini“. Inicijativu da se Drašković proglasi personom non grata podnio je predsjednik Nadzornog odbora olimpijskog centra Jahorina Nedjeljko Elek.

U ovih nekoliko rečenica sažeta je slika o tome koliko je proces suočavanja s prošlošću „napredovao“ trideset godina od početka rata u Bosni i Hercegovini.

Akcenat je na „jednoglasno“, jer upravo taj pojam ukazuje na poražavajuću činjenicu: u paljanskoj skupštini, a skupština je slika društva, ne postoji ni minimum volje, nijedan glas razuma, spreman da se uhvati s istinom ukoštac. A istina je prema raznim istraživanjima znatno surovija od onoga što je Drašković rekao.

Suština nije u brojkama. Zar se mogu zatvoriti oči pred stradanjem makar jednog djeteta!?

Suština je da odbornici opštine Pale smatraju da „ugled“ te lokalne zajednice narušava neko ko iznosi činjenice o strašnom zločinu. Istovremeno ne smatraju da je ugled Pala trajno urušen ratnih devedesetih godina, kada su u tom mjestu stolovali sadašnji osuđenici za ratne zločine. Nijedan opštinski odbornik nije se, bar tako izgleda, zapitao koliko su ugled njegovog mjesta narušili ratni gospodari života i smrti, ne samo odlukama koje su odnosile živote nego i izjavama, zbog kojih ugled Pala dugo neće biti povraćen. Neće, jer i danas u toj opštini stoluju i jednoglasno, ne samo protiv istine već i protiv svakog traganja za istinim, glasaju. Sjetimo se samo da je prije nekoliko godina studentskom domu na Palama dodijeljeno ime Radovana Karadžića, koji zbog ratnih zločina izdržava doživotnu robiju. Ploča s njegovim imenom uklonjena je tek nakon intervencije predstavnika međunarodne zajednice. Da li je suvišno pitati: Da li je iko od odbornika, lokalnih političara, na Palama i pomislio koliko je taj sadašnji haški osuđenik narušio ugled tog mjesta?

Pita li se prvi čovjek OC „Jahorina“, koliko turista nije došlo na tu olimpijsku planinu, upravo zbog činjenice da na Palama nikada nije napravljena distanca prema onome što je to mjesto simbolizovalo ratnih devedesetih? Suvišno. Odgovore je dala Skupština opštine Pale. „Ugled“ Pala, da se zaključiti po toj odluci, kakav su od 1992. do 1995. s mukom gradili Karadžić, Mladić, njihovi politički i vojni satrapi, Drašković je izgleda srušio jednom izjavom.

Nije na Palama Draškoviću zamjereno ono što je govorio početkom devedesetih, kada je i sam duvao u nacionalističke trube, što on danas i ne pokušava negirati. Zamjereno mu je što je rekao ono što svi znaju.

Nije ovdje riječ samo o Palama. Pale su slika, možda nešto ekstremnija slika, velikog broja gradova Bosne i Hercegovine. Ne treba zaboraviti i da je u avgustu prošle godine Gradsko vijeće Goražda, nepoželjnim u tom gradu, proglasilo ratnog komadanta Armije BiH Amira Reku. Reko je, zamjerili su mu u Goraždu, iznoseći podatke o zločinima koje su pripadnici Armije RBiH činili nad srpskim civilima, narušio ugled toga grada.

U Bosni i Hercegovini tri decenije od prve godine rata, dvadeset sedam godina od njegovog okončanja, najveća je izdaja i zločin progovoriti o zločinima „svojih“.

Ni na Palama ni u Goraždu nije proglašen nepoželjnim niko „s one druge strane“, ko je naređivao ili vršio zločine protiv Srba, odnosno Bošnjaka.

Drašković je kriv, smatraju na Palama, jer je on Srbin koji govori o srpskim zločinima. Na isti način Reko je „izdajnik“ jer je Bošnjak koji je progovorio o zločinima nekih Bošnjaka.

Odbijajući vječnu mudrost da se „prvo svoje dvorište čisti“, čuvari nacionalnog „ugleda“, najveći su čuvari sramote, koju su na grbače naroda natovarili oni koji su u njihovo ime činili najstrašnija zlodjela.

Otrov prosut devedesetih i dalje je pogonsko gorivo, kojim se govorom mržnje održavaju političke elite na vlasti, podijeljenoj na tri etnička korpusa. Te elite građanima BiH, izgleda, nemaju ništa ponuditi, osim stalnog potpirivanja vatre pod nacionalističkim kotlom iz koga kipti krv nedužnih žrtava. Zato je istina, ne samo istina nego svaka pomisao o traganju za istinom, ovdje nepoželjna. Za razliku od izjava Amira Reke ili Vuka Draškovića, odluke lokalnih skupština još jedan su ekser u ugled tih mjesta i gradova koji su urušili kretori zločinačkih politika. I još gore, riječ je o opasnim porukama svima onima koji progovore o zlu, koje su u naše ime naređivali i činili „naši“.

Miljan Kovač, rođen 12.01.1977. u Mostaru. Studirao na filozofskom fakultetu u Banja Luci. Novinar od 1999. godine. Radio za više listova i portala. Novinar portala Impuls