Извор: Балкандискурс

Пишува: Данка Цвијиќ
(Фото: Shutterstock)

Сведоци сме дека говорот на омраза помалку се користи отколку за време на 90-тите години, но се уште е на највисоко ниво во политички кампањи. Поради тоа, мора да се спречи да не  прерасне во криминал.

Лошите зборови како отров можат брзо и лесно да се пренесат на целокупното население. Ваквиот начин на зборување ги предизвика некои од најголемите конфликти, војни и криминали. Добар пример е подрачјето на поранешна Југославија.

Преку медиумите за време на 90-тите, со пропаганда,  спротивната страна се покани  на линч. Иако 90-те се зад нас, таму често се пораките во кои  што се крие говор на омраза.

Професорка на Факултетот за политички науки во Бања Лука Радмила Чокорило смета дека говорот на омраза е најмоќното оружје, особено во војна, бидејќи има психолошки ефект врз оние на кои им е упатен. Според Чокорило, една од функциите на говорот на омраза е заплашување на населението.
Ако таков говор, како што рече,  се емитува преку масовните медиуми, постои состојба на страв кај граѓаните, полна  неизвесност и страв за личниот опстанок.

“Верувам дека довербата на јавноста во медиумите не е ни блиску до она  што беше, со исклучок на последната деценија на 20-от век. Денес пропагандата првенствено се користи за политички цели. Политичарите не внимаваат на нивните зборови во текот на изборната кампања само заради психолошко влијание врз потенцијалните гласачи “, вели професорката Чокорило.

Сепак, говорот на омраза според Чокорило не е  присутен, како што беше за време на  војната и повоените години.

“Мислам дека говорот на омраза полека, но сигурно се претвора во минато. Се надевам дека медиумите ја научија лекцијата и дека повеќе нема да има простор и време за говор на омраза. Сите треба да придонесат да нема повеќе говор на омраза “, заклучи Чокорило.

Од сите медиуми, веб порталите се уште се најмалку контролирани. Сопствениците на портали им оставаат на читателите слободен простор за коментари, и тоа често се злоупотребува заради  слободата на говорот.

Магистер  по комуникациски студии и експерт за медиуми Борислав Вукојевиќ ја споредува воената пропаганда со говорот на омраза во медиумите денес и ризикот од неказнување на коментарите на портали.

“Пропагандата на деведесеттите години беше т.н. црна, отворена пропаганда, која беше пренесувана преку медиумите и не беше санкционирана. Денес не можеме да зборуваме за ширење на вакви поттикнувања (доколку станува збор за традиционалните медиуми), но можеме, ако се земаат во предвид веб порталите кои не го запираат говорот на омраза во коментари, ”, рече Вукојевиќ.

Како што е објаснето, ширењето на говорот на омраза преку радио, печатени медиуми, телевизија или уредувачката содржина на веб порталот е кривична одговорност. Сепак, како резултат на сè уште нејасна позиција на веб-порталите, Вукојевиќ нагласува дека се враќаме на периодот на црна пропаганда.
“Одговорните молчат, правдат дека немаат право да ја запрат  слободата на говорот, а не сфаќаат дека тоа не е слобода, туку злоупотреба”, додава Вукојевиќ.

Повоената омраза пренесена преку медиумите, исто така е присутна во форма на вандализам – графити на ѕидовите, а потоа и индивидуалните музички уметници кои се нарекуваат патриоти.

На различни средби и празници, омразаат меѓу припадниците на различни националности  е очигледно изразена, често во форма на пораки, кои се шират преку медиумите, а потоа тоа добива поддршка како реакција – конфликт. Друга форма во која е јасно изразена омразата се коментарите на социјалните мрежи, кои исто така имаат силно влијание врз луѓето кои ги читаат овие коментари.

Ако ги прашаме младите што мислат за говорот на омраза и колку е тој застапен во медиумите,  нема да ни дадат конкретен одговор, бидејќи експертите за медиуми добро знаат да “спакуваат” говорот на омраза за да биде  суптилно поставен во потсвеста на народот.

“Секој ден ги следам медиумите, ако не и телевизија, а потоа читам весник или гледам што има ново на порталите. Не се забележува толку многу говорот на омраза како заплашување на населението на разни вести и пораки. Навредите се присутни во коментарите на сајтови и тоа врз расна, полова, верска и многу  други основи “, рече А.Р.- студент од Бања Лука. Дискриминацијата е, како што рече, најприсутна кога станува збор за ЛГБТ популацијата, и политичкиот говор за време на изборните кампањи.

Што може да се заклучи е дека војната навистина заврши пред долго време, но понекогаш се чини дека убивањето се уште трае. Затоа, медиумите и сите ние треба да се бориме против говорот на омраза, кој, како што се докажа во 90-тите години, може да биде смртоносен фактор.