Во повеќето земји од Источна Европа, архитектурата на ерата на социјализмот се карактеризираше со подигање споменици кои беа мешавина од национализам и социјализам. Речиси секоја земја од социјалистичкиот блок имаше своја, сопствена „Мајка“[1], гордо овековечена во бронза – од Украина до Грузија, Ерменија, Русија и Албанија. Тие споменици прикажуваат анонимна жена[2], која претставува инкарнација на женските/мајчинските одлики на родната земја. […]

Лажните вести ги имало, ги има и ќе ги има. Не се нешто ново, постојат од кога што постојат и вистинските вести. Но нови се начините и методите на кои што тие се продуцираат и шират. Современите комуникациски вештини, напреднатата технологија, бумот на социјалните мрежи и континуираниот пораст на бројот на нивните корисници ја засили продукцијата и масовното ширење на […]

Ако некој воопшто се сомневал, работите сега се повеќе од јасни: рехабилитацијата на четниците, воведувањето на Драго Михаиловиќ во училишните учебници, каде што тој – како “антифашист” – дели страница со Јосип Броз Тито, рехабилитацијата на касапот Никола Калабиќ, тековниот процес или рехабилитација на предавникот Милан Недиќ, прогласување на антисемитот Николај Велимировиќ како светец итн., сите овие беа само подготовки […]

Имав пет години кога започна војната. Не се сеќавам на сликите, тие се јасни, но недоволно. Дури и денес, дваесет и две години по завршувањето на војната во Босна и Херцеговина, не можам да ги ставам заедно во една целина. Се сеќавам дека непосредно пред војната требаше да почнам да одам на часови за пливање, мајка ми ме одведе во […]

Во еден чуден ден, некој одлучи да започне војна во Сараево. Свесно или несвесно, ова ја сменило судбината на сите нас кои сме родени или сме живееле таму и никој не нè праша за тоа каков живот би сакале да  имаме. Истиот Сараево, кој беше лулка на емоции, разлики, култури и топлина, се претвори во лулка на ужаси во еден […]

Джевад Колџиќ последен пат ја видел својата мајка на 22. октомври 1992 година. Таа била киднапирана тој ден кога одел на работа во Прибој од автобусот што ја преминал територијата на Босна и Херцеговина. Во Миоче, членовите на паравоената формација “Одмаздници”, предводена од Милан Лукиќ, ја зедоа заедно со 15 мажи од автобусот. Ги однесоа во Вишеград во камион, во […]

Дали навлегува во човечката свест дека кога ќе се случи голема војна, секогаш e проследенa со помали војни? Дали албанскиот народ некогаш размислува дека по гледањето на крвта што ја поплави уличката на ужасот во масакрот во Речак, откако беше цел на војната од друга држава, по многу други слични други сценарија, таа мина низ војни на умот преку колективната […]

Во текот на месец  јули 2017 година, имавме можност да присуствуваме на летна школа кој беше различен од сите школи на кои сме учествувале порано. Летната школа собра 20 тинејџери од поранешните југословенски земји, од кои сите имаа можност да научат за историјата на регионот од различни перспективи. Летната школа беше именувана како “Историја на предизвици” и не само што […]

Практиката поврзана со споменици во постконфликтните општества и земји е неопходен дел од анализата на процесот на “соочување со минатото”. Политиката на меморијализацијата во одреден степен овозможува да се утврди до кој степен одредено општество се соочило со сопственото минато и одлучило што ќе биде дел од колективното и јавно сеќавање и што ќе биде маргинализирано и заборавено.Спомениците речиси секогаш […]

Времињата беа како што беа – имаше страв, анархија, уништување. Го скрив Тито во подрумот. Ако не го сторив тоа, тие ќе го уништеа или ќе го стопеа. Човек не знае што е полошо. Ова се парафразираните реченици (освен автентичната за статуата: “Јас го скрив Тито”) на човек што работеше во музејот на мал град во Босна и Херцеговина, а […]

Справувањето со стресни настани, оние психолошки траги, може да значи справување со  иднината. Ако се сметаме себеси за жртви на негативни искуства од минатото, можеме да ја погледнеме нашата иднина на депресивен и агоничен начин, и обратно. Сепак, најголемиот “природен подарок” што му е даден на човештвото е нивната (наша) слобода да избираме помеѓу различни алтернативи. Оттука, можеме да одлучиме […]

Бев дете кога се случи војната  во Косово. Од детството, имам три кристално чисти сеќавања. Од нашиот прозорец се гледаше соседството каде српските сили депортираа луѓе и ги кршеа главните врати на зградите. Постојат три семејства кои се собираат заедно во собата каде што свеќата е скриена под масата, така што ќе има само толку светлин колку што е потребно. […]