Ende të padukshëm dhe të padëgjuar! Perspektivat gjinore në kulturën e kujtesës në Ballkanin Perëndimor

Kanë kaluar tashmë shtatë vite që kur kolegia ime, asokohe kryeredaktorja, Maike Dafeld, shkroi në editorialin e saj për edicionin 09/2016 të Balkan.Perspectives: “Kur është fjala për ballafaqimin me të kaluarën në Ballkanin Perëndimor, respektimi i gjinisë zakonisht nënkupton diskutime vetëm dhe ekskluzivisht për dhunën seksuale ndaj grave gjatë kohës së luftës. Për rrjedhojë, gratë nuk shihen si agjente të ndryshimit; po ashtu ato nuk përfshihen kur përpiqen ta tejkalojnë të kaluarën e dhunshme dhe të rindërtojnë një shoqëri paqësore“.

Në shtatë vitet e fundit ka patur disa ndryshime dhe zhvillime. Mirëpo, ne ende përballemi me sfida kur diskutojmë për zërat e grave dhe rolet e tyre në ballafaqimin me të kaluarën e dhunshme të rajonit.

[expander_maker id=”2″ more=”Read more” less=”Read less”]

Edicioni i vitit 2016 i Balkan.Perspectives u publikua me titullin “Historia e saj dhe e tij”. Njësoj si atëherë, ekipi aktual redaktues i Balkan.Perspectives e sheh nevojën për ta fokusuar këtë edicion edhe më shumë tek Tregimi i Saj, tek stereotipet dhe atributet me të cilat përballen gratë kur diskutojnë për të kaluarën e dhunshme të ish-Jugosllavisë. Kështu, ekipi redaktues i Balkan.Perspectives kërkon që me këtë edicion të shqyrtojë përtej luhatjeve të përsëritura ndërmjet atributeve hiperfemërore si nëna, motra ose kujdestare dhe (ri)viktimizimit të grave. Kërkuam nga autoret tona që të reflektojnë në mënyrë kritike mbi rolet e grave në kulturat e kujtesës në vendet e tyre përkatëse dhe të shtjellojnë çështje të të çmësuarit të narrativave monolite të përbrendësuara, duke rindërtuar dhe duke bërë pyetje kritike rreth narrativave që kanë rrethuar temën e gjerë dhe komplekse të perspektivave gjinore dhe të drejtësisë tranzicionale, të ballafaqimit me të kaluarën dhe të kulturave të kujtesës.

Prandaj, zgjodhëm titullin “Ende të padukshme dhe të padëgjuara!” duke kërkuar që kështu t’i shtojmë edhe një shtresë reflektimesh, diskutimesh të vlefshme dhe këndvështrimesh të mprehta kësaj teme dhe sërish bëjmë thirrjen që gratë të jenë veprueset kryesore në këto diskutime.

Në kontributet nga Bosnja e Hercegovina, Edo Kanlić reflekton për rolin e grave gjatë luftës në Bosnje e Hercegovinë dhe Jasmina Čaušević shqyrton zërat femërorë në produksionet kulturore dhe artistike të kohëve të fundit në Bosnje e Hercegovinë. Aulonë Kadriu kontribuon në këtë edicion me një reflektim shumë personal për rolin e grave në ballafaqimin me të kaluarën në Kosovë. Renea Begolli dhe Erëmirë Krasniqi zhvillojnë një bisedë rreth rrugëtimit të tyre si kuratore të edicionit Arkivi Dytësor në Kosovë. Simona Mladenovska analizon rrugëtimin ambivalent të të drejtave të grave në Maqedoninë e Veriut, ndërsa Maja Atanasova ka analizuar Ligjin e ri për Barazi Gjinore dhe rrugën drejt këtij ligji të ri. Jasmina Tešanović nga Serbia thekson në tekstin e saj nevojën për të kapur kujtimet dhe rrëfimet e grave që kundërshtojnë historinë që është shkruar vetëm nga burrat. Në artikullin e saj Maša Samardžija parashtron sa të rëndësishme janë zërat dhe kujtimet femërore të të mbijetuarave të dhunës dhe luftës.

Ky edicion sjell edhe sezonin e ri të serive të podkasteve Balkan.Perspectives Podcast. Si zakonisht, podkastet mund t’i dëgjoni dhe shkarkoni përmes uebfaqes sonë www.dwp-balkan.org ose shërbimit tuaj të preferuar në internet si Spotify, Google Podcast ose Apple Podcast. Dëshirojmë të falenderojmë partnerët tanë, ekipin realizues prapa dhe para mikrofonëve dhe të ftuarit tanë që kanë kontribuar për këto podkaste. Në Bosnje e Hercegovinë, falenderojmë hank Đorđe Krajišnik dhe Vanja Šunjić dhe Maida Zagorac. Në Kosovë, falenderojmë TILLT Radio, Serbeze Haxhiajn, Aulonë Kadriun dhe Lura Limanin. Në Maqedoninë e Veriut, falenderojmë Radio MOF dhe Simona Mladenovska. Në Serbi, falenderojmë revistën Liceulice dhe Elena Premata.

Ekipi redaktues i Balkan.Perspectives uron që leximi i këtij edicioni të jetë informativ dhe që ta shijoni dëgjimin e podkasteve.

Në emër të ekipit redaktues të Balkan.Perspectives

Alexander Vojvoda
Kryeredaktor

[/expander_maker]